Giáo xứ Duyên Lãng cách Tòa Giám mục khoảng 22 km (đường đò Tịnh Xuyên) về hướng Tây Bắc; phía Nam giáp sông Trà Lý; phía Tây Bắc giáp xứ Phú Lạc.
Năn đón nhận Tin Mừng : Đầu thế kỷ XVII
Năm thành lập Giáo họ Riền : Đầu thế kỷ XVII
Năm thành lập Giáo xứ : 1907
Năm xây nhà thờ hiện tại : 1891
Năm cung hiến : 23/10/2003
Tước hiệu : Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời
Bổn mạng : Đức Mẹ Lên Trời (15/8)
Số giáo dân : 686 (Toàn xứ), 460 (Nhà xứ)
Địa chỉ : Nhà thờ Duyên Lãng, xã Minh Hòa, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình.
I - VỊ TRÍ
Giáo xứ Duyên Lãng cách Tòa Giám mục khoảng 22 km (đường đò Tịnh Xuyên) về hướng Tây Bắc; phía Nam giáp sông Trà Lý; phía Tây Bắc giáp xứ Phú Lạc.
II - HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
Lược sử hình thành và phát triển
Kẻ Riền [1] có vị trí địa lý thuận lợi về đường sông, nên vào khoảng đầu thế kỷ thứ XVII, mảnh đất Kẻ Riền được đón nhận ánh sáng Đức Tin. Khoảng năm 1638-1655, các nhà truyền giáo dòng Tên đã chọn Kẻ Riền là một trong ba điểm truyền giáo đầu tiên trên mảnh đất Thái Bình, cùng với Kẻ Bái (xứ Bồ Ngọc) và Kẻ Vân (xứ Đan Chàng).
Năm 1722, cha chính Bá (Bartholome Sabuquillo) về họ Trại Đồng của Kẻ Riền, ẩn mình trong thời cấm đạo.
Năm 1857, cha Chính Nam dời nhà Tràng Latinh về đây để tránh cuộc bách hại của vua Tự Đức.
Năm 1874, Đức cha Khang (Barnabé Garcia Cézon) cắt bốn họ của Kẻ Diền về xứ Cổ Việt.
Năm 1891, Kẻ Diền dựng nhà thờ bằng gỗ lim, mái ngói mũi, kiến trúc Á Đông, với chiều dài 34m, rộng 14.4m, cao 16.5m, tháp chuông cao 19m.
Năm 1907, Đức cha Maxime Fernandez Định chia Kẻ Riền làm hai xứ: Kẻ Riền gọi là Duyên Lãng và xứ mới là An Lập.
Năm 1952, Giáo xứ xây Hội quán và Học đường Công giáo: chiều dài 12.5m, rộng 6.5m, cao 4.5m.
Biến cố năm 1954, phần lớn giáo dân Duyên Lãng theo cha Đaminh Trần Ngọc Trác di cư vào miền Nam.
Ngày 23/10/2003, Đức cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Sang chủ sự thánh lễ thánh hiến nhà thờ với tước hiệu Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời.
Sau 50 năm không có linh mục hiện diện trực tiếp, ngày 19/3/2004, Bề trên Giáo phận đã cử cha Đaminh Đào Trung Thành chánh xứ Duyên Lãng.
Năm 2005, Cha xứ và giáo dân đã xây dựng nhà chung với chiều dài 26m, rộng 12m, cao 4m và xây dựng nhà mục vụ với chiều dài 22m, rộng 8m, cao 3.5m.
Năm 2014, Giáo xứ xây dựng Đền Thánh Tử đạo quê hương Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu.
Các chứng nhân tử đạo
Thời vua Tự Đức bách hại đạo gắt gao, Kẻ Riền (Duyên Lãng) có nhiều tín hữu đã hy sinh tính mạng vì đạo Chúa, trong đó có thầy giảng Phanxicô Xaviê Hà Trọng Mậu đã được Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II tôn phong lên bậc hiển thánh. Ngoài ra, Giáo xứ còn có 12 Hiền Phúc tử đạo: Linh mục Phêrô Tuyên (số 4); Linh mục Đaminh Cao (số 446); Đaminh Quang (số 882); Đaminh Quí (số 883); Đaminh Luật (số 900); Đaminh Nghiêm (số 887); Phêrô Ngọ (số 885); Đaminh Duyên (số 902); Đaminh Hóa (số 903); Gioan Thọ (số 884); Đaminh Liêm (số 886) và Đaminh Chính (số 901).
Ơn gọi trong Giáo xứ
Nối tiếp truyền thống tiền nhân, nhiều người con của Giáo xứ Duyên Lãng đã dâng hiến trọn đời mình cho Chúa và tha nhân. Đến nay, Duyên Lãng có 31 linh mục và khoảng 20 nam nữ tu sĩ đang phục vụ trong và ngoài Giáo phận.
Các linh mục coi sóc Giáo xứ
Từ ngày thành lập, Duyên Lãng có các cha coi sóc: Cha thánh Gia; cha Đaminh Đặng Hiếu Liêm; cha Nam; cha Triệu; cha Duệ; cha Lương; cha Cảnh; cha thánh Đaminh Đinh Đức Mậu; cha Năng; cha Trương; cha Trang; cha Thông; Cha Giuse Vũ Thiện Tuân; cha Lương; cha Mậu; cha Đaminh Khải; cha Phêrô Trần Gia Vĩnh; cha Giuse Lê Quang Oánh; cha Micae Trọng; cha Gioankim Mai Quý Thân; cha Giuse Lương Ngọc Khuyến; cha Đaminh Trần Ngọc Trác; cha Tôma Vũ Văn Sùng; cha Vinhsơn Nguyễn Khắc Hiếu; cha Vinhsơn Đỗ Cao Thăng; cha Giuse Nguyễn Quang Phục; cha Đaminh Đào Trung Thành và hiện nay là cha Giuse Mai Văn Duẩn.
Các giáo họ trực thuộc: Trại Đồng và Vị Khê.
III - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
Duyên Lãng, mảnh đất sản sinh nhiều chứng nhân tử đạo vì Chúa Kitô. Phát huy truyền thống tốt đẹp, cha xứ và Giáo xứ chú trọng đào tạo đức tin cho mọi thành phần, đặc biệt cho thế hệ trẻ.
GIÁO HỌ TRẠI ĐỒNG
Năm đón nhận Tin Mừng : Thế kỷ XVIII
Năm thành lập giáo điểm truyền giáo : 1707
Năm xây nhà thờ hiện tại : 2002
Bổn mạng : Thánh Phêrô Tông đồ (29/6)
Số giáo dân : 165
Địa chỉ : Nhà thờ Trại Đồng, thôn Cộng Hòa, xã Minh Hòa, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. Cách nhà xứ khoảng 1km về hướng Bắc.
I - HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN
Theo sử liệu, khoảng năm 1707, Trại Đồng là một giáo điểm truyền giáo được tách khỏi xứ Kẻ Diền (xứ Duyên Lãng), nhận thánh Phêrô làm bổn mạng.
Khởi sự ban đầu, Giáo họ có 10 gia đình, nhân danh ít, điều kiện kinh tế khó khăn, Giáo họ dựng nhà nguyện bằng tre, vách đất, lợp rạ.
Vào những năm 1858, thời vua Tự Đức, đạo Chúa bị bách hại, cha xứ Kẻ Diền Đaminh Đinh Đức Mậu đã bị bắt khi về đây lánh nạn.
Khoảng năm 1908, Giáo họ chuyển về xóm Quang Trung, thôn Cộng Hòa, xã Minh Hòa ngày nay.
Năm 1952, cha xứ Đaminh Trần Ngọc Trác cùng Giáo họ dựng nhà thờ 5 gian, bằng gỗ, tháp chuông cao 16m.
Biến cố 1954, số đông giáo dân di cư vào Miền Nam, Giáo họ chỉ còn lại vài hộ gia đình.
Năm 2003, cha xứ Đaminh Đào Trung Thành cùng với Giáo họ xây nhà thờ mới, với chiều dài 33m, rộng 11.5m, cao 8m, tháp chuông cao 29.5m và khánh thành năm 2011.
II -TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
Hướng tới Năm Thánh kỷ niệm 80 năm thành lập Giáo Phận, Giáo họ Trại Đồng luôn chung tay góp sức cùng với Giáo xứ trong công cuộc giáo dục đức tin. Đồng thời, Giáo họ không ngừng xây dựng và kiện toàn các tổ chức hội đoàn để đời sống đức tin của Giáo họ ngày một phát triển mạnh mẽ hơn.
GIÁO HỌ VỊ KHÊ
Năn đón nhận Tin Mừng : (không rõ)
Năm thành lập Giáo họ : 1808
Năm xây nhà thờ hiện tại : 2002
Bổn mạng : Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời (15/8)
Số giáo dân : 61
Địa chỉ : Nhà thờ Vị Khê, thôn Vị Khê,
xã Minh Hòa, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình. Cách nhà xứ 1.5km về hướng Bắc.
I - HÌNH THÀNH & PHÁT TRIỂN
Trước kia, Giáo họ Vị Khê thuộc làng Lựa, tổng Vị Sỹ, huyện Duyên Hà, tỉnh Thái Bình. Hiện nay, lịch sử của Giáo họ Vị Khê được hình thành như thế nào không còn ai biết rõ.
Dựa theo cuốn “Thần Tích - Thần Sắc”, trích một phần lịch sử làng Lựa - Vị Khê, của Bộ Văn Hóa thông tin tỉnh Thái Bình, năm 1938, chúng ta phần nào biết được đôi điều về Giáo họ Vị Khê.
Sách có 10 chương: Chương 5, điều số 20 và 22; chương 7, điều 27 nói về lễ quan thầy của họ giáo (ngày 19/3 và 01/5); chương 10, điều 35:“trong làng có 4 giáp: 3 giáp lương, 1 giáp giáo”; điều 39: “Giáo giáp, tức là họ giáo...”.
Căn cứ vào những điều trên, ta có thể suy luận: Giáo họ Vị Khê đã có từ lâu và nhận Thánh Cả Giuse làm bổn mạng, mừng cả 2 ngày 19/3 và 01/5. Lúc này, Giáo họ có một nhà thờ nhỏ đơn sơ.
Năm 1952, Giáo họ làm nhà thờ gỗ lim, xây gạch chung quanh.
Năm 2002, Giáo họ xây nhà thờ mới, với chiều dài 21m, rộng 7m, cao 6m, tháp chuông cao15m và được khánh thành năm 2003.
II - TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG
Vị Khê là một Giáo họ ít người, nhưng mọi người luôn tích tham gia các hoạt động chung của Giáo họ và Giáo xứ. Trên hành trình hướng tới tương lai, mỗi người con của Giáo họ quyết đem hết sức mình để xây dựng nước Chúa và đem Chúa đến cho mọi người xung quanh trên mảnh đất quê hương.
Hiệu đính: [1] Trong bản văn Kỷ yếu 80 năm ghi Kẻ Diền, đề nghị sửa lại “Kẻ Riền”
(Trích Kỷ Yếu 80 Năm Thành Lập Giáo Phận Thái Bình _ Nxb Hồng Đức)
