1. Linh mục là ngôn sứ
Người của Tin Mừng
Loan báo Lời Chúa là sứ mạng hàng đầu của linh mục : “Con hãy tin điều con đọc, dạy điều con tin và sống điều con dạy” (Huấn từ của ĐGM trong Nghi Thức Truyền Chức Linh mục). Thế giới hôm nay, hơn bao giờ hết, đang cần được loan báo Tin Mừng, nên trách nhiệm này ngày càng trở thành khẩn thiết. Vì thế, linh mục cần hiểu biết, yêu mến và thấm nhuần Tin Mừng để nhiệt thành loan báo Lời Chúa cho mọi người.
Để tác vụ Lời Chúa đạt nhiều kết quả, linh mục cần dành ưu tiên cho chứng tá đời sống, nó biểu lộ sức mạnh của tình yêu Thiên Chúa và làm cho lời rao giảng thêm tính thuyết phục.
Bổn phận người rao giảng là truyền thông Lời Chúa để giúp mọi người hoán cải và nên thánh. Vì thế, không được giải thích tuỳ tiện hay làm sai lệch hoặc thay đổi nội dung sứ điệp, nhưng luôn cố gắng diễn đạt cách trung thực để Lời Chúa được đón nhận, thấu hiểu và thi hành.30
Sứ Mạng Giảng Huấn
Lời Chúa là ánh sáng và là lương thực cho Dân Chúa. Vì thế, việc phổ biến, giảng giải Lời Chúa phải được thực hiện với tinh thần trách nhiệm cao, đặc biệt trong những bài giảng lễ và việc dạy giáo lý.
Giảng lễ
Các bài giảng cần được chuẩn bị, soạn thảo kỹ lưỡng bằng học hỏi, nghiên cứu, suy niệm và cầu nguỵên.
Nội dung bài giảng chính là Lời Chúa theo Năm Phụng Vụ, từ đó trình bày những mầu nhiệm Đức Tin và những quy tắc sống cho đời Kitô hữu. Việc giảng giải nên mang tính mục vụ : áp dụng Lời Chúa vào đời sống cụ thể hôm nay. Nên lưu tâm đến sự quân bình giữa lý thuyết và thực hành, đến tính thực tế của những áp dụng.
Về cách diễn đạt, cần biết sử dụng những khả năng và phương tiện thích hợp để đưa Lời Chúa đến được với người nghe. Vì thế, cần lưu tâm đến các phương tiện truyền thông, nên lưu tâm đến khoa sư phạm để biết dùng những ngôn từ xứng hợp với bài giảng và cử toạ.
Về việc cử hành Phụng vụ Lời Chúa ở những nơi không có Thánh lễ Chúa Nhật hàng tuần, linh mục cần lo liệu sao để giáo dân được lắng nghe và suy niệm Lời Chúa theo tinh thần của Hội Thánh.31
Dạy giáo lý
Dạy giáo lý là một phần quan trọng của sứ mạng rao giảng Lời Chúa, vì là việc trình bày có hệ thống học thuyết đức tin để từng bước khai tâm, củng cố và triển khai đời sống Kitô hữu.
Linh mục luôn quan tâm :
- Tổ chức và thực hiện các sinh hoạt giáo lý cách phong phú, hiệu quả, theo chương trình chung của giáo phận.
- Đón nhận sự cộng tác của các tu sĩ và giáo dân.
- Huấn luyện kỹ lưỡng các giáo lý viên.
- Thường xuyên nhắc nhở việc học hỏi giáo lý nơi gia đình trong mọi giới, mọi thành phần của cộng đoàn.32
Sứ mạng Truyền Giáo
Các điểm truyền giáo
Ý thức truyền giáo phải luôn sống động mạnh mẽ trong tâm hồn linh mục. Lòng yêu thương các linh hồn và sự nhiệt thành tông đồ sẽ giúp linh mục không ngần ngại nhưng sẵn sàng đi đến phục vụ ở những giáo điểm xa xôi thiếu thốn khi được đề nghị.
Các linh mục đang ở những giáo xứ ổn định, có bổn phận tích cực hỗ trợ các điểm truyền giáo. Chia sẻ quảng đại chính là sống tình hiệp thông Hội Thánh.
Truyền giáo cho Lương Dân
Là chứng nhân và là sứ giả của Tin Mừng, linh mục quan tâm đặc biệt tới việc rao giảng Phúc Âm cho những người chưa biết Chúa đang sống trong địa giới của giáo xứ.
Với sự cộng tác của cộng đoàn Kitô hữu, linh mục tìm cách giới thiệu Chúa cho anh em lương dân, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tìm hiểu giáo lý và nâng đỡ đức tin người dự tòng. Những cuộc thăm viếng, những hoạt động từ thiện, bác ái, văn hoá, xã hội cũng sẽ góp phần quan trọng vào việc Phúc Âm hoá.33
2. Linh mục là tư tế
Linh mục, người cử hành các mầu nhiệm thánh
Là thừa tác viên của Đức Kitô, linh mục thi hành Chức Tư tế qua việc cử hành phụng vụ, nhất là các Bí tích. Để khỏi rơi vào thái độ duy hình thức, linh mục phải sống và giúp giáo dân sống đầy đủ ý nghĩa của các Bí tích. Mục vụ Bí tích bắt đầu từ lúc chuẩn bị xa, rồi dọn mình gần và còn kéo dài sau khi lãnh nhận, đặc biệt đối với các tân tòng.
Sự hiểu biết thấu đáo ý nghĩa các nghi thức, lòng sốt sắng bên trong cũng như động tác và bầu khí nghiêm trang xứng hợp bên ngoài, sẽ là những yếu tố giúp cộng đoàn phụng vụ, linh mục cũng như giáo dân, đón nhận ơn Chúa dồi dào hơn.
Khi cử hành Phụng vụ, hãy tuân giữ những quy định liên quan đến cử chỉ, ngôn ngữ và lễ phục. Về vấn đề hội nhập văn hoá trong Phụng vụ, cần có những nghiên cứu nghiêm túc và được Giáo quyền phê chuẩn.34
Bí Tích Thánh Thể
Bí tích Thánh Thể là trung tâm và là cao điểm của đời sống Hội Thánh. Khi cử hành Thánh Lễ, linh mục đặt vào đó tất cả tâm trí của mình, cũng như giúp cộng đoàn tích cực tham dự cùng sốt sắng lãnh nhận Lời Chúa và Mình Chúa.
Nên chuẩn bị Thánh Lễ thật kỹ lưỡng : các bài đọc phải được dọn trước và công bố rõ ràng. Bài hát và nhạc khí phải thích hợp với phụng vụ, nội dung theo sát chủ đề Lời Chúa. Nơi cử hành và các đồ thờ phượng như áo lễ, chén lễ, khăn thánh, khăn bàn thờ... phải xứng đáng, sạch sẽ. Những người phục vụ bàn thờ cần hiểu biết các nghi thức, được tập dợt kỹ càng và có cung cách nghiêm trang xứng hợp.
Nên lưu tâm tổ chức chầu Chúa Giêsu Thánh Thể để cộng đoàn thường xuyên tiếp xúc và yêu mến Chúa Giêsu Thánh Thể.35
Bí Tích Hoà Giải
Trong bối cảnh văn hoá xã hội ngày nay, nhiều người đã đánh mất ý thức về tội. Vì thế, linh mục cần huấn luyện lương tâm cho giáo dân để họ biết nhận định đúng đắn về tội lỗi.
Khi siêng năng và sốt sắng cử hành Bí tích Hoà Giải trong tinh thần hy sinh, quảng đại, nhẫn nại và khôn ngoan, linh mục sẽ làm hiện rõ lòng thương xót và nhân từ của Chúa Giêsu Cứu Thế .
Bí tích Hoà giải đưa người tội lỗi trở về, gặp lại Thiên Chúa là Đấng yêu thương tha thứ, chứ không phải là một sinh hoạt thuần tuý tâm lý. Dù số hối nhân có quá đông, cũng không nên giảm thiểu việc cử hành Bí tích thành một việc mang tính hình thức. Vào những dịp có đông người xưng tội, các linh mục hãy sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau.36
Các Bí Tích khác
Luôn ý thức rằng Bí tích là những phương tiện chuyển thông ơn thánh, linh mục sẽ tìm cách làm sao cho các Bí tích mang lại hiệu quả dồi dào cho đời sống giáo dân. Luôn tuân thủ những quy định của Giáo luật.
3. Linh mục là mục tử
Người của đoàn chiên
Được xức dầu Thánh Thần, như Đức Kitô là Đầu và là Mục tử, linh mục được sai đến với mọi người trong tư cách mục tử tốt lành của đoàn chiên. Vì thế, noi gương Đức Kitô, Thủ lãnh các Mục tử, linh mục sẽ yêu thương gắn bó, lo lắng, tận tuỵ và hy sinh vì đoàn chiên. Đoàn chiên này bao gồm cả những tín hữu lẫn những người chưa gia nhập Hội Thánh.
Đức ái mục vụ
Tình yêu của Đức Kitô luôn thúc bách các linh mục trong sứ vụ tông đồ. Đức ái mục vụ là nguyên lý nội tại, là nhân đức thôi thúc đời sống thiêng liêng và sức năng động hướng dẫn mọi hoạt động mục vụ của linh mục, có khả năng thống nhất đời sống nội tâm với những sinh hoạt đa dạng và phức tạp. Sự thống nhất ấy dựa trên một lựa chọn căn bản, đó là sống như Đức Kitô đã sống, thực thi ý muốn của Chúa Cha và hoàn thành sứ mạng Chúa Cha đã trao. Với đức ái mục vụ, linh mục diễn tả hành vi và phong cách của Đức Kitô Mục tử đến chỗ tận hiến mình để mưu ích cho đoàn chiên. Đành rằng những gì linh mục đã làm được vẫn có giá trị, nhưng chính tấm lòng quảng đại trao hiến chính mình mới biểu lộ rõ ràng tình yêu cao cả của Đức Kitô dành cho đoàn chiên.
Thái độ căn bản của người mục tử là luôn tin tưởng vào sứ mạng của mình : làm vinh Danh Chúa và cứu rỗi các linh hồn. Sứ mạng này được thực hiện trong hy sinh thập giá và chắc chắn sẽ kết trái trong vinh quang phục sinh. Có tin tưởng vào sứ mạng, linh mục mới phấn khởi thi hành tác vụ tôi tớ và mới dám liều mạng sống mình vì Chúa và vì đoàn chiên.37
Tư cách lãnh đạo
Để có thể trung thành và chu toàn tác vụ mục tử, linh mục phải là người nhiệt thành quảng đại, tận tuỵ hy sinh, khiêm tốn hiền lành, kiên trì nhẫn nại và nhân hậu bao dung. Trong tư cách lãnh đạo, linh mục phải gương mẫu, uy tín, can đảm, bình tĩnh và chân thành. Cũng cần trang bị cho mình những khả năng cần thiết : sự khôn ngoan, tính thực tế trong thuật lãnh đạo, cách xử thế, sự hiểu biết giáo dân, đắc nhân tâm ...
Vài nguyên tắc cơ bản trong việc lãnh đạo :
- Yêu thương trong phục vụ
- Công chính trong xử lý
- Thẳng thắn trong hành động
- Thích ứng mà không để bị đồng hoá
- Nghiêm nghị nhưng không xa cách
- Dùng quyền nhưng không chuyên chế
- Nhiệt tình nhưng không nóng nảy
- Thận trọng nhưng không hoài nghi
- Cương quyết mà vẫn tế nhị
- Đòi hỏi nhưng luôn thông cảm
- Thẳng thắn nhưng luôn tôn trọng.
Điều hành giáo xứ
Đối với cộng đoàn
Hội Thánh là Nhiệm Thể Đức Kitô. Vì thế, khi liên kết với Đức Kitô là Đầu, linh mục luôn cảm thấy mình có trách nhiệm đối với các chi thể là cộng đoàn giáo dân, để thật sự yêu thương, chăm sóc và làm tăng trưởng.
Nhận trách nhiệm phục vụ giáo xứ, linh mục không chỉ bận tâm xây dựng những cơ sở vật chất, nhưng luôn ý thức nhiệm vụ trước tiên là phải giúp các tín hữu sống đức tin trưởng thành và thực thi ơn gọi Kitô hữu giữa dòng đời.
Khi phục vụ Dân Chúa, linh mục biết nhìn nhận và tôn trọng phẩm giá cũng như vai trò đặc biệt của giáo dân, biết lắng nghe và đáp ứng những nguyện vọng chính đáng của họ, biết đón nhận những kinh nghiệm và khả năng của họ trong những lãnh vực chuyên môn.
Đối với Hội đồng giáo xứ
Hội đồng giáo xứ là những người đã dấn thân chia sẻ gánh nặng mục vụ trong giáo xứ, nên linh mục hãy đón nhận họ như những cộng sự viên, tìm cách giúp đỡ và huấn luyện họ trở thành những người làm vịêc đắc lực và hiệu quả cho cộng đoàn.
Khi cùng làm việc, linh mục luôn tôn trọng, tín nhiệm và đối xử thân tình với họ, nâng đỡ họ trong các công tác, thông cảm với họ khi có những thiếu sót hoặc sai phạm, lắng nghe và trao đổi ý kiến để làm phát triển giáo xứ.
Các cha xứ có bổn phận bảo vệ uy tín và danh dự của Hội đồng giáo xứ.
Đối với các giới
Trong công tác mục vụ, linh mục phân chia các Giới theo tuổi tác, nghề nghiệp, trình độ ..., để dễ dàng giúp họ thể hiện trọn vẹn ơn gọi Kitô hữu trong từng môi trường sống.
Với các Gia Trưởng và Hiền Mẫu, linh mục nhắc nhở họ ý thức trách nhiệm đối với gia đình, hướng dẫn họ chu toàn bổn phận thánh hoá gia đình, sinh dưỡng và giáo dục con cái theo tinh thần Kitô giáo. Nhờ những buổi gặp gỡ chung hay những lần thăm viếng tại nhà, linh mục chắc chắn sẽ nâng đỡ, khích lệ các bậc cha mẹ rất nhiều.
Giới trẻ luôn là nỗi ưu tư của những người có trách nhiệm. linh mục sẽ lưu tâm tìm các phương thế hữu hiệu nhất để giáo dục đức tin và nhân bản cho Giới trẻ, ân cần giúp họ trong việc chuẩn bị vào đời và xây dựng tương lai.
Với các em Thiếu Nhi, những mầm non cần được chăm sóc và bảo vệ, linh mục sẵn sàng đầu tư công sức vào việc huấn luyện các em : chương trình giáo lý đầy đủ và phong phú - các sinh hoạt đạo đức - hỗ trợ việc học tập và rèn luyện các em nên người.
Linh mục cần quan tâm cách riêng đến mục vụ ơn gọi : nhắc nhở mọi người cầu nguyện cho ơn gọi, khơi mầm ơn gọi nơi giới trẻ và thiếu nhi, hướng dẫn và giúp đỡ những người có triển vọng.
Đối với các Hội Đoàn
Việc tham gia sinh hoạt trong các Hội đoàn cần được khuyến khích, vì đó chính là môi trường thuận lợi để giáo dục Đức Tin, củng cố đời sống đạo đức và thực hiện việc tông đồ có hiệu quả hơn.
Linh mục nên hướng dẫn, nâng đỡ các hội đoàn sống Phúc Âm, tôn trọng nội quy của họ, triển khai những đường lối sống đạo theo tôn chỉ của từng hội đoàn nhưng luôn cố gắng loại trừ những tranh chấp, chia rẽ và bất hoà.
Đối với các thành phần đặc biệt
Cộng đoàn nào cũng có những đối tượng đặc biệt. Họ là những con chiên trong những hoàn cảnh đang cần tình yêu thương và sự quan tâm săn sóc đặc biệt của ngừơi mục tử.
Việc giúp đỡ những người nghèo khổ trong giáo xứ vẫn luôn là lời chứng hùng hồn cho tình bác ái Kitô giáo. Linh mục sẽ quan tâm thăm viếng, an ủi, trợ giúp, luôn tôn trọng nhân phẩm người nghèo và nếu được, tìm cách giúp họ thoát khỏi thảm cảnh nghèo đói.
Đối với những ngừơi già yếu, bệnh tật, linh mục cần cảm thông, an ủi, động viên tinh thần và nâng đỡ vật chất, giúp họ nhận ra ý nghĩa tích cực của đau khổ để quảng đại thông phần vào mầu nhiệm Vượt Qua của Đức Kitô. Linh mục luôn mau mắn ban bí tích Xức dầu và thường xuyên trao Mình Thánh Chúa để họ đón nhận sức mạnh và tình yêu của Chúa và Hội Thánh.
Những tội nhân công khai cũng không bị loại trừ khỏi đức ái mục vụ. Noi gương Đấng đã đến để tìm kiếm và cứu chữa những gì đã hư mất, linh mục vẫn dành cho họ sự đối xử bác ái nhất. Cả khi gặp sự chống đối, linh mục vẫn giữ thái độ bình tĩnh và khoan dung. Tránh dùng các biện pháp chế tài, và nhất là đừng lạm dụng các Bí tích như những phương tiện trừng phạt.38
